मला माझ्या कोड्याचे उत्तर शोधायचं होतं आणि ते पण लवकर. शेअर विकायचे ते कोणते आणि कोणत्या भावाला ? मी माझी शेअर्सची यादी घेवून ऑफिसमध्ये जावू लागले. एक दिवस माझ्या बाजूला एक ग्रुहस्थ बसले होते. त्यांची आणि माझी तशी तोंडओळख झाली होती. ते सिरीयस वाटले आणि का कोणास ठाऊक पण ते माझी मस्करी करणार नाहीत असं वाटलं.
तेव्हा मी त्यांना माझी यादी दाखवली आणि विचारलं
“कि तुम्हाला काय वाटतं कि यापैकी कोणते शेअर्स विकावेत व कोणते शेअर्स विकू नयेत?”
त्यांनी माझ्या तोंडाकडे पाहिलं आणि शेअर्सच्या यादीवर नजर टाकून म्हणाले
“मला जेवढ मोडकतोडक समजत तेवढ्या खुणा केल्या आहेत”
• अ – खूण केलेले शेअर्स ब्लू चीप आहेत. हे शेअर्स आयुष्याची ठेव म्हणून राहिले तरी चालतील.
• ब – खूण केलेले शेअर्स मध्यम प्रतीचे आहेत .तुम्हाला भाव योग्य वाटला कि विकून टाका .
• क – खूण केलेले शेअर्स मात्र ताबडतोब विका, पुन्हा घेवू नका.या शेअर्सचा भरवसा नाही.
मग म्हणाले “पण भावाचा प्रश्न मात्र तुमचा तुम्हीच सोडवा. तो सोडवताना काही गोष्टी लक्षात ठेवा”
• तुमचा खरेदीभाव
• तुमची गरज
• तुम्हाला हवा असणारा फायदा
• तुम्ही किती काळ शेअर्स ठेवू शकता म्हणजेच holding capacity
अजून एक गोष्ट सांगतो म्हणाले –
“ तुम्ही घर खरेदी केलत तर त्याच्या किमतीत registration charges, stamp duty मिळवता कि नाही? तसच शेअर्सच्या बाबतीत करा. शेअरच्या खरेदीभावात ब्रोकरचं commission वगैरे आणि तुम्हाला हवा असणारा फायदा मिळवा म्हणजे तो विक्रीभाव होईल. पण हाच भाव मिळेल असे मात्र नाही. कदाचित जास्त किवा कदाचित कमी मिळेल. रोजच्या रोज लक्ष द्या . भाव वाढतो आहे का ते पहा. नंतर थोडे-थोडे शेअर्स विका. समजा २५ शेअर्स १०० रुपयाला २५ शेअर्स ११४ रुपयाला १० शेअर्स १२० रुपयाला १० शेअर्स १३० रुपयाला असे छोट्या छोट्या lot मध्ये विकले तर सरासरी भाव चांगला मिळतो. भांडवल निघालं कि धोका टळतो मग उरलेले सावकाश विका ”
मग त्यांचा चेहेरा एकदम खुलला. म्हणाले कि “आज मी तुम्हाला एक गुरुमंत्र देतो. जोपर्यंत शेअर मार्केटमध्ये आहात तोपर्यंत लक्षात ठेवा.”
मी एकदम लक्ष देवून ऐकू लागले.
“भांडवली बाजारात पहिले भांडवल सुरक्षित करा.” त्यावेळी मला तितका अर्थ कळला नाही पण नंतर लक्षात आला. आणि खरच सांगते तुम्हाला कि आजपर्यंत हा गुरुमंत्र मला उपयोगाला येतो. ते पण तुम्हाला सांगायचाच आहे पण नंतर.
माझ्याजवळचे शेअर्स (म्हणजे माझ्या यजमानांनी १० वर्षापूर्वी घेतलेले शेअर्स) IPO मध्ये घेतलेले असल्याने जादाचा खर्च किंवा वरखर्च अजिबात आला नव्हता. (पुढील पोस्टमध्ये IPO म्हणजे काय त्यात खरेदी केल्यास होणारे फायदे किंवा तोटे याची चर्चा करूच). १० वर्षे पैसे अडकल्याने १० वर्षांचे मुदत ठेवीवर जेवढे व्याज मिळेल तेवढे मिळवून विक्रीचा भाव ठरवला. त्यापेक्षा जास्त रक्कम ते शेअर्स विकून मिळायला हवी होती. ही अपेक्षा पूर्ण होईल असे ४-५ कंपन्यांचे शेअर्स माझ्याजवळ आहेत असं मला जाणवलं. एका शेअरमध्ये भरपूर फायदा मिळू शकत होता, मग ते विकायचे ठरलं.
मी दोनतीन दिवस ब्रोकरच्या ऑफिसमध्ये जावून भाव विचारताना आणखी एक गोष्ट लक्ष्यात आली. आपल्याला जे शेअर्स विकावयाचे आहेत ते खरेदी करणारेसुद्धा शेअर मार्केटमध्ये कोणीतरी हव. जेवढ्या शेअर्ससाठी खरेदी करणारे असतील तेवढेच शेअर्स विकले जातात. असच एक दिवस ऑफिसमध्ये बसले होते तेव्हा कुठून तरी आवाज आला
“आज ३६५ शेअर १७ रुपये भावाने विकले जातील. विकायचे का बोला?” विकायचे असतील तर तुमचा नंबर सांगा”
तो आवाज काकांचा होता. मी एकदम हुरळून गेले. माझी बोहोनी होणार अशी चिन्ह दिसत होती . पण काकांना नंबर कसला हवा होता ते काही कळायला काही मार्ग नव्हता.
मी म्हटल “ अहो काका , आता हा कसला अजून नंबर”
काका म्हणाले “ अहो trading account नंबर.”
मी सांगितलं कि मी असला काही account उघडलेला नाही . त्यानंतर काकांनी माझ्या उत्साहाच्या फुग्याला टाचणीच लावली.
म्हणाले “ तो उघडल्याशिवाय तुम्ही शेअर्स विकू शकणार नाही”
मग काय, चार पावलं पुढे गेलेली मी तीन पावलं मागे आली. मुकाट्याने trading account उघडण्यासाठी फार्म घेतले. trading account उघडण्याची खटपट करू पण आता पुढच्या भागात.
पुढील भाग वाचण्यासाठी इथे क्लिक करा
Monthly Archives: January 2013
भाग १६ – भाव तिथे देव पण माझा कुठला भाव आणि माझा कुठचा देव
तर आता मला माझ्याकडे असलेले शेअर्स विकण्यासाठी योग्य भाव कुठला हे ठरवायचं होतं. आणि महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे हे गणित माझ मलाच मांडायला लागणार होतं. गेल्या भागात सांगितलं ना तुम्हाला , कि या मार्केटमधे योग्य भावाची प्रत्येक माणसाची अशी एक व्याख्या असते. ते मला समजलं त्याची पण एक मजेदार कहाणी आहे
आधी विचार केला कि ऑफिसमध्ये जाऊन बसले कि थोडं थोडं समजेल. तिथे गेले आणि विचारल काकांना – ‘कि तुम्ही हि खरेदी-विक्री कशी करता?’. तुम्हाला आठवण करून द्यावी लागेल कदाचित पण माझ्याकडे जायला आता एक ऑफिस होतं आणि कुलकर्णी काका होते. काका म्हणाले – ‘ बसा जरा वेळ , बघा काही समजतंय का? तसं अगदी सोप्या शब्दात सांगायचं तर लाल दिसत असेल तर विकत घ्या आणि हिरवा दिसत असेल तर विका’ . ते तितक सोप नव्हतं हे नंतर कळलं . त्याकडे नंतर वळूच..
तर मी तेव्हा म्हटलं कि बघूया थोडा वेळ बसून काही कळतंय का? बघते तर एका गृहस्थानी माझ्यासमोर एक शेअर घेतला आणि एका तासात विकून सुद्धा टाकला. मी थक्क होवून बघत राहिले. मी इतके महिने काय कराव ह्याचा विचार करत बसले होते आणि इथे हा माणूस एका तासात शेअर विकत घेवून विकून मोकळा सुद्धा झाला. माझ्यासाठी त्यावेळी तो एकदम सुपरहिरो होता.
मी काकांना विचारल – ‘ अहो काका, हा काय प्रकार ?’ ते म्हणाले – ‘काही नाही , त्याला १ रुपया हर एक शेअर मागे मिळाला, त्याची अपेक्षा तेवढीच होती. आता तुमचे शेअर विकताना तुमची किती अपेक्षा आहे याचा विचार करा. बाकी कोण काय करतायत याकडे फार लक्ष देवू नका नाहीतर सगळा गोंधळ होईल’ माझ्यासाठी गुरुवाणी ती त्यामुळे मी माझा विचार करायला चालू केला.
तसे काही आडाखे होते डोक्यात. काही एकदम साधे होते आणि काही काही तितके पटकन लक्षात येण्यासारखे नव्हते. सर्वात आधी पैसे किती गुंतलेले आहेत आणि किती वर्षापासून गुंतलेले आहेत याचा हिशेब मांडला. मी आपला मध्यमवर्गीय विचार केला , कि शेअरमध्ये पैसे घातले नसते तर ते बँकेत फिक्सला टाकणार. आता जर फिक्सला टाकले असते तर किती मिळाले असते याचा विचार केला आणि मग आताची शेअरची किंमत जर त्यापेक्षा जास्त असेल तर विकू नाही तर वाट पाहू, अस काहीतरी ठरवलं.
ते पण इतक सरळसोट नव्हत. आता समजा कि एखाद्या शेअरचा भाव पुढे अजून वाढणार असेल आणि मी आता घाई करून विकून टाकला तर काय करणार? उगाच नुकसान ना? आणि समजा कि मला वाटल कि हा शेअर वाढणार आहे म्हणून मी ठेवला आणि नंतर त्याचा भाव पडला तर? असे अजून खूप सारे विचार माझ्या मनात येवून गेले आणि मला माहित आहे कि तुमच्यातल्या प्रत्येकाच्या डोक्यात कधी न कधी येवून गेले असणार. पण घाबरून जावू नका अस होतच.. कारण जरतर हा मार्केटचा स्वभावच आहे. जोपर्यंत तुम्ही शेअर विकत नाही तोपर्यंत या जरतर ला काही अर्थ नाही. तोपर्यंत फायदा काय किंवा तोटा काय सगळाच पुस्तकी. त्यामुळे धीर करून पुढे जायलाच हव.
तसा सगळाच काही वेड्याचा कारभार नाही मार्केट मध्ये. थोडं डोकं लावल तर बराच अंदाज बांधता येतो. म्हणजे आता असं बघा कि आपल्याला एखाद्या शेअरचा गेल्या वर्षा – २ वर्षाचा इतिहास आरामात कळू शकतो. एक तर ब्रोकरच्या ऑफिस मधून कळेल किंवा इंटरनेटवरून कळेल. मी माझ्या मुलांना बसवलं कॉम्पुटर समोर आणि काढून गेतले त्यांच्याकडून सगळ्या शेअर चे इतिहास. तुम्ही पण कोणीतरी शोधा कॉम्पुटर येणारा आणि तो तुम्हाला पटकन हि सगळी माहिती काढून देईल. एकदा हि माहिती हातात आली कि मग तुमच्यावर आहे कि तुम्ही तिचा किती अभ्यास करता आणि त्यामधून कसले आडाखे बांधता. तरीही तुमचे अंदाज चुकू शकतात पण चुकण्याची संधी कमी होते इतक नक्की. तसे हे आडाखे तुम्हाला ब्रोकर पण सांगू शकतो पण त्याने तुमच ज्ञान वाढत नाही. या माहितीबद्दल थोडं अजून पुढच्या भागात सांगते. तोपर्यंत जमल तर बघा कि तुमच्याकडे असलेल्या शेअरबद्दल काही इतिहास खोदुन काढता येतोय का ते?
पुढील भाग वाचण्यासाठी इथे क्लिक करा