मी शेअर मार्केटच्या बोगद्यात तर होते. आता पुढच्या टोकाशीच बाहेर पडू शकणार होते. मी trading account उघडण्याचा form घेवून आले . संध्याकाळी माझे यजमान घरी आल्यानंतर सगळा वृतांत कथन केला. ते म्हणाले २ दिवस थांब, विचार करू. मी ऑफिसमध्ये दुसर्या दिवशी पुन्हा गेले.
माझा चेहऱ्यावरचा गोंधळ पाहून काका मला म्हणाले  – ‘काय प्रगती?’
मी म्हणाले – ‘काल  trading account उघडण्याचा form न्हेला’
काका म्हणाले  – ‘ तुम्हाला ज्याच्या ज्याच्या नावावर शेअर्स असतील त्याच्या त्याच्या नावावर एक एक trading account उघडावा लागेल. Joint account  मध्ये ज्या क्रमानी नावं असतील असतील त्याच क्रमानी joint नावावर account उघडावे लागतील’
‘अरे बापरे! मी एकच फार्म घेतला ’. मी जरा घाबरूनच गेले.
काका म्हणाले – ‘ काही नाही हो .. मी देतो तुम्हाला जास्तीचे forms’
काकांनी मला आणखी आवश्यक तेवढे forms दिले.
ते म्हणाले – ‘तुम्ही जरा जास्तीच घाबरलेल्या दिसताय. अहो अपघात होतात म्हणून काय लोक प्रवास करायचे थांबले आहेत का ? कार विकत घेणं आणि चालवणं सगळं सुरूच आहे कि !! योग्य ती काळजी घ्या म्हणजे झाले. या मार्केटमध्ये थोडा फरक आहे तो असा कि शेअर्स खरेदी करणारा आणि शेअर्स विकणारा दोघेही एकमेकांच्या समोर नसतात . त्यामुळे दलाल लागतो. शेअर्सची खरेदी-विक्री म्हणजेच Trade . हा Trade सुरक्षितपणे आणि पारदर्शक रीतीने व्हावा म्हणून जो account उघडला जातो तोच Trading Account.’
मग काका म्हणाले कि जरा चहा घेवूया का ? आणि मग पुढचं सांगतोच . चहा आला आणि मग एक घोट घेवून काकांनी पुढे सांगायला सुरु केलं.
‘हा शेअर्सच्या खरेदीविक्रीचा व्यवहार सुरक्षितपणे पुरा करण्याची जबाबदारी ब्रोकेरची असते.एक trade पुरा होण्यासाठी ४ दिवसाचा कालावधी लागतो. यासाठी ब्रोकर दलाली घेतो. त्याच्यावर stamp duty, Security turnover tax आणि service tax लावला जातो. हे सर्व तुमच्या शेअर्सच्या खरेदीची किंमत वाढवतात आणि तुमच्या शेअर्स विक्रीच्या किमतीमधून वजा केले जातात. शेअर्स विकताना या सगळ्या गोष्टींच तुम्हाला भान ठेवलं पाहिजे.’
थांबा , चहा संपला . अजून एक मागवावा लागेल’
मग अजून एक चहा आला 🙂 .. आणि मग काका पुढे सरकले ..
‘ अशी ही ट्रेडिंग अकौन्टची कथा.आणखी काही हवे असल्यास अविनाशला विचारा. जिथे सह्या हव्या आहेत तिथें खुणा केलेल्या आहेत. खातेधारकाच्या बँकेतून ह्या सह्या प्रमाणित करून आणाव्या लागतील. Age proof, address proof, १०० रुपयाचा stamp paper आणि २ फोटो लागतील..’
हे सगळं मला तोंडपाठ होतं, आता प्रश्न होता नामांकनाचा (nomination). माझ्या चेहेर्यावर परत प्रश्नचिन्ह दिसल्यावर काका म्हणाले –
‘अजून एक चहा मागवावा लागेल असं दिसतंय :). अहो Madam,  trading account म्हणजे रोज नवा गाडी नवं राज्य असा प्रकार. सोमवारी विकलेल्या शेअर्सचे पैसे चेकद्वारे तुम्हाला गुरुवारी मिळतात. सोमवारी खरेदी केलेल्या शेअर्सचे किमत चेकद्वारे मंगळवारी द्यावी लागते. या tradeला पैसे मिळाले किंवा गेले कि पूर्णविराम मिळतो. Account मध्ये ना पैसे रहात ना शेअर्स रहात.  मग नामांकनाची गरजच काय. शेअर्स खरेदी करणारा किवा विकणारा दोघेही नफा मिळवण्याकरिता व्यवहार करत असतात. त्यामुळे आपल्या stock marketच ध्येयवाक्य म्हणजे नफा आणखी फक्त निव्वळ नफा.’
काकांचे आधीच ४ कप झाले होते त्यामुळे अजून काही मी विचारत बसले नाही. पण हा नफा कसा कमवायचा हे अजून कुठे माहित होतं मला? ते कशी शिकले ते पुढच्या भागात सांगते ..
पुढील भाग वाचण्यासाठी इथे क्लिक करा