आज मी मार्केटच्या शाळेत अगदी वेळेवर पोहोचले.
“ Madam तयारीनिशी आलेल्या दिसतात! काय NEWS ? इकॉनोमिक Times मध्ये काय बातमी आहे?
‘थांबा हो जरा, माझ्या डोक्यात सगळा गोंधळ उडाला आहे. मला नका त्रास देऊ’
मी एका कागदावर Trading Account Number, Demat Account Number , Saving Account Number लिहून दिले आणि अविनाशला म्हटल ‘ बाबा रे मला सांग आता पुढे काय करायचं?’
अविनाश म्हणाला ‘ तुम्ही दुकानात गेल्यावर जसा भाव विचारता तसा भाव संगणकावर बघायचा. ४२ रुपयेवाले तांदूळ २ किलो दे हे जसं सांगता तसच सांगायचं. समजा जर तुम्हाला बॅंक ऑफ महाराष्ट्रचे शेअर घ्यायचे असतील तर ‘ ५० शेअर्स ५० रुपये भावाला घे’ असं BOLT Operator ला म्हणजे मला किंवा अमितला सांगायचं. तो भाव चालू नसेल तर आम्ही order टाकून ठेवू. मार्केटमध्ये तो भाव आला तर तुम्हाला तुमच्या ओर्डरप्रमाणे शेअर्स मिळतील. ओर्डर देताना Trading Account Number तुमचाच सांगा आणि तुम्ही समोर असाल तर तुमचा Trading Account Number बरोबर टाकला जातो आहे हे बघून घ्या. ज्याला आगत असेल त्याने स्वागत केले पहिजे.’
तेवढ्यात एक माणूस धावत धावत आला आणि म्हणाला
‘मी काल शेअर्स विकावला लावले होते ते विकले गेले का?
अविनाश म्हणाला ‘नाही विकले गेले’
‘पण तुम्ही मला फोन करून शेअर्स विकले गेले नाहीत असं काही बोलला नाहीत’ तो माणूस म्हणाला.
‘आम्ही तुम्हाला फोन करून कळवू असं आम्ही तुम्हाला कधीच कबूल केल नाही. तुम्ही झोपला होतात का? तुम्ही का नाही विचारल?’ अविनाश उवाच !!
‘बर, ते जाऊ द्या ! आज तरी विकले गेले का?’
अविनाश म्हणाला ‘ आज कुठे तुम्ही ओर्डर लावली आहे. येथे रोजच्यारोज ओर्डर लावायची .रात गयी बात गयी. येथे रोज नवा डाव लावायचा. आज जरा मार्केट तेजीत आहे मग तुमची ओर्डेर वरच्या भावाला लावू का?
“हवा तो गोंधळ घाला. तुम्हाला हव्या त्या भावाला ओर्डर लावा. तुमची ओर्डर संगणक स्वीकारतो का बघा !!. CIRCUIT असेल तर ओर्डर संगणक स्वीकारत नाही’
‘ Madam घाबरू नका. CIRCUIT ची भानगड काय ते समजेल तुम्हाला नंतर.’ अविनाश माझ्याकडे बघून म्हणाला.
‘आता तर इतकचं लक्षात ठेवा कि तुम्हाला हवं तेव्हा आणी हवी तशी ओर्डर बदलू शकता. म्हणजेच शेअर्सची संख्या बदला किंवा किमत बदला, अगदी वाटलच तर ओर्डर रद्दसुद्धा करा पण जे करायचं ते ओर्डर पुरी होण्याआधी म्हणजेच तुमची ओर्डर पेंडिंग असेपर्यंतच! यासाठी तुम्हाला कोणताही दंड लागत नाही किवा काही खरेदी करायलाच पाहिजे अशी सक्ती येथे नाही . कमीतकमी १ शेअरपासून जास्तीतजास्त कितीही शेअर्स खरेदी करू शकता. म्हणजे पैसे असतील तर J. विक्रीचं म्हणाल तर तुमच्या demat account मध्ये जेवढे शेअर्स असतील तेवढे सगळे विकत येतात.
फोन खणाणत होतेच. कोणी फोनवरून ओर्डेर टाकत होते खरेदीसाठी तर कोणी विकण्यासाठी ! शेअरची नवी नवी नावे कानावर पडत होती. मला एका गोष्टीची मजा वाटली खरी . हे आहे मार्केट पण खरेदी करणारा आणि विक्री करणारा एकमेकांना दिसतच नाहीत . त्यामुळे फसवणूक झाली म्हणून तक्रार, भांडाभांडी, मारामारी हा प्रश्नच येत नाही. तुम्हीच भाव सांगता आणि त्याच भावाला खरेदी किंवा विक्री होते. त्यामुळे शेअर्स महागात पडले किवा विकलेल्या शेअर्सला योग्य भाव मिळाला नाही म्हणून तुम्ही तक्रार तरी कुठे करणार . येथे वशिलेबाजी नाही कि भ्रष्टाचार नाही . तुमच्या यशासाठी सत्कारही तुमचाच आणि अपयशासाठी धिक्कारही तुमचाच!!
तेवढ्यात चहा आला . चहा पिता पिता मी म्हणाले – ‘आपण जशी वस्तू बदली करतो , शर्ट बसला नाही, साडी खराब आहे, या कारणाने परत करतो तसं मार्केटमध्ये कसं करायचं?’
‘Madam तुमचे प्रश्न मजेशीर असतात हा !! थांबा जरा, थोड्या वेळानी सांगतो’
त्यानी मला थोड्या वेळानी सांगितल आणि मी पण तुम्हाला थोड्या वेळानी सांगते !! भेटूच लवकर !!
पुढील भाग वाचण्यासाठी इथे क्लिक करा
Monthly Archives: May 2013
भाग २४ – शुभमंगल सावधान !!
“या या MADAM लवकर या! जागा पकडायला लवकर आलेल्या दिसता!! आम्ही सगळयांनी एक ठराव पास केला आहे. तुमची एक जागा सोडूनच इतरांनी बसायचं.” कोणीतरी मी ऑफिसमध्ये आल्या आल्या म्हणालं.
मी म्हटल “बरररररर!! कुठे बसू ते तरी सांगाल की नाही?”
“ती बघा त्या BOLT च्या समोर डाव्या बाजूची भिंतीच्या जवळची जागा तुमची” मागून कुठून तरी आवाज आला. १०-१५ वर्ष झाली पण ऑफिस मधली माझी बसायची जागा अजूनही तीच आहे. कुणीही माझ्या गैरहजेरीत बसलं असेल तरी अजूनही मी आले की उठतात.
“आज आम्हाला पार्टी हवी.” अजून एक आवाज कुठूनतरी आला
“ देवू कि , अरे पण पार्टी कशाबद्दल ?”
“ तुम्ही ओळखा पाहू.”
“माझा ट्रेडिंग अकौंट नंबर आला की तुमच्यापैकी कोणाचं लग्न ठरलं?”.
“आईला MADAM अगदी बरोबर!. अहो अविनाशच लग्न ठरल कि”
“अरे मग पार्टी त्याने द्यायला पाहिजे ना?”.
“अहो MADAM तुमचा ट्रेडिंग अकौंट नंबर आलाय ना, म्हणून तुम्ही पार्टी द्यायची हो!!. तुम्हाला घरी तस पत्रही येईल . आता या नंबरवर तुम्ही शेअरचा व्यवहार करायचा. MADAM आता प्रोसीजर संपली. आता व्यवसाय करण्यासाठी तुम्हाला मार्केटचे दरवाजे उघडले आहेत.”
अविनाश म्हणाला
“MADAM सेवींग अकौंट उघडला, DEMAT अकौंट उघडला. INSTRUCTION SLIP बुक मिळालं. आता वाट कसली पहावयाची द्या बार उडवून आणि करा सुरुवात. शुभ मंगल सावधान होऊन जावू द्या!! सर्वजण अक्षता टाकायला आहेतच.” ते एकूण अख्या ऑफिसमध्ये हशा पिकला
मी म्हटलं “ अरे बाबा शुभ आणी मंगल होण्यासाठी आधी सावधान व्हाव लागतं !! तुझ लग्न ठरलय ना? मग कळेलच तुला लवकर !!”. ऑफिस मधला हशा अजूनच वाढला
“बर… आता मला अजून काय करायला लागणार?” काकांकडे बघत मी विचारल
“ काहीहि नाही !!” काका म्हणाले
“आता प्रत्यक्ष मैदानात उतरायचं !! खरेदीची विक्रीची ओर्डर टाकायची आणी फायदा कमवायचा… यशस्वी व्हा, इतकच!! काही अडचण आल्यास मी मदत करीनच . हे ऑफिस तुमचचं समजा.” तो दिवस आहे आणि आजचा दिवस आहे, काकांचा शब्द अजूनही तीतीकच खरा आहे. काका आणि माझे ऑफिस मधले सहकारी यांच्या मदतीशिवाय मी काही मार्केटमध्ये टिकू शकले नसते इतकं नक्की !!
माझ्या डोक्यात परत चक्कर चालू !! ही ओर्डर टाकायची कशी?? हॉटेलमध्ये मेनू बघून देतो तशी की गस संपल्यावर नवीन सिलेंडरची देतो तशी? SCOOTER बुक करतो तशी की साधं वाण्याचं सामान ओर्डर फोन करून सांगतो तशी? का बुट्टेदार पैठणीची ओर्डर द्यावी तशी.
हे सगळं घरी बसून तर कळणार नव्हतं!! ऑफिसमध्ये बसूनच ते समजून घ्यायचं होतं. त्यावरून माझ्या साठी मला स्वत:चे असे मार्केटचे नियम ठरवायचं होते.
“काका एक फोन करू कां ?”
“हो करा की त्यात काय विचारावयाचे” .
यजमानांना फोन करून सांगितलं की ट्रेडिंग अकौंट नंबर मिळाला एकदाचा!!. हे कळल्यावर त्यांनीही सुस्कारा सोडला. मला म्हणाले “आता तू आणी तुझं मार्केट, घाला गोंधळ”.
खरेदी करण्याचा प्रश्नच नव्हता. कारण पैसेच नव्हते. ४-८ दिवस मार्केटमध्ये बसले असताना ते इतरांना बोलताना ऐकलं होतं की दुसरे दिवशी खरेदीच्या रकमेचा चेक द्यावा लागतो. सगळे व्यवहार चेकनेच होतात. म्हणजेच वाण्याचे जसे महिनाअखेर पैसे देतो किंवा दुधवाल्याचं बिल, पेपरचं बिल महिनाअखेर देतो असं मार्केटमध्ये चालत नव्हतं. त्यामुळे शेअर उधारीने खरेदी करण्याचा प्रश्न मिटलेला होता. माल विकूनच पैसे उभे करावयाचे होते. रद्दीतूनच मला माझा मार्केटचा व्यवसाय उभा करायचा होता हे पूर्वी ठरवलं होतं त्यावर पुन्हा एकदा शिक्कामोर्तब झाले.
ओर्डर कशी टाकायची ते आता पुढच्या भागात बघू !!
पुढील भाग वाचण्यासाठी इथे क्लिक करा